نویسنده : محمدحسین ملک زاده



 
میانه روى و اعتدال، مشى و روشى است که به جهت معقول و مطبوع بودن آن، مورد پسند همه عقلاى عالم، با هر دین، مذهب و گرایشى مى باشد. ممکن است بسیارى از افراد عملاً دچار افراط و یا تفریط باشند، اما وقتى در حضور همین افراد هم سخن از اعتدال به میان مى آید، آن را به عنوان امرى پسندیده مورد ستایش قرار مى دهند. بنابراین، به نظر مى رسد که همین پسندیدگى و مطلوبیت عام »اعتدال« است که سبب شده تا این عنوان، بدین گستردگى مورد طمع فرصت طلبان و سوء استفاده گران، به ویژه در عرصه سیاست، قرار گیرد.

قرائت استکبارى از اعتدال

از جمله سوء تعبیرها و سوء استفاده هایى که در عالم سیاست از عنوان »اعتدال« مى شود، سوء استفاده اى است که به وسیله غربیان، به ویژه دولت مردان آمریکایى، با ارائه قرائت و تعریفى خاص از میانه روى و اعتدال براى غیرغربیان، به انجام مى رسد.
امروزه تقریباً بر هیچ کس پوشیده نیست که غربى ها یدِ طولایى در بهره گیرى ابزارى و سوء استفاده از عناوین، کلمات و شعارهاى زیبا و حتى مقدسى؛ مانند:
نگاهبانى از حقوق بشر؛
برچیدن همه انواع و اشکال برده دارى؛
محو کامل نژادپرستى و تبعیض نژادى؛
دفاع از حقوق زنان؛
پاسداشت آزادى هاى مدنى و آزادى بیان؛
تکثرگرایى سیاسى، تحملّ و تسامح در برابر مخالف؛
حمایت از جریان آزاد اطلاعات و جلوگیرى از سانسور؛
برپایى، بسط و گسترش مردم سالارى و کمک به تبدیل حکومت هاى استبدادى به نظام هاى دموکراتیک؛
برقرارى صلح و امنیت جهانى؛
کمک به رشد و توسعه همه جانبه کشورهاى فقیر، به ویژه در قاره سیاه؛
مبارزه با قاچاق انسان، اسلحه و مواد مخدر؛
منع تولید و تکثیر سلاح هاى کشتار جمعى، شیمیایى، میکروبى، اتمى و...؛
مبارزه با جرائم سازمان یافته و تروریسم دولتى و غیردولتى؛
محاکمه و مجازات جنایت کاران جنگى.
و ده ها عنوان پرزرق و برق این چنینى دارند، که اشاره به گوشه اى از تزویرها، فریب کارى ها و استفاده هاى ابزارى، ریاکارانه، تبعیض آمیز، استعمارى و استثمارى آنان و نیز سوء استفاده هایى که در چند قرن اخیر، به ویژه در دوره معاصر، از این عناوین و شعارها کرده اند، حتى از زبان و به قلم نویسندگان و اندیشمندانى که خودشان نیز از اهالى مغرب زمین به شمار مى روند، به مثنوى هفتاد من کاغذ، بدل مى گردد.
آنها - با چنان شیوه و پیشینه اى که مورد اشاره قرار گرفت - وقتى به سراغ مقوله اعتدال و افراط در عرصه بین الملل نیز مى آیند، با چنان نگاه و قرائت تأمل برانگیز، منحصر به فرد و متکبرانه اى به آن نظر مى افکنند، که داشتن چنان برداشت، قرائت و نگاهى، تنها از استثمارگران و مستکبران خودبزرگ بین و زیاده خواهى؛ همچون خودشان، انتظار مى رود.
توضیح آنکه، آنان ملاک معتدل بودن یا افراطى بودنِ اشخاص، گروه ها و کشورها را در نسبتى مى دانند که آنها با غربیان و قدرت هاى جهانى برقرار مى کنند. بدین معنى که اگر کسى بى چون و چرا در مقابل سلطه و هژمونى(1) غرب، سر تعظیم فرودآورد و بله قربان گوى همیشگى غرب باشد، فردى کاملاً معتدل، متعادل(2) و طبعاً بسیار معقول و منطقى است و اگر کسى این جرأت را به خود بدهد که اندکى با زیاده خواهى و سلطه جویى غرب مخالفت نماید، فردى نامعقول و متعصب(3)، افراطى(4) و تندرو(5) و در صورت تأکید بر دیانت، به اصطلاح مشهور آنها، بنیادگرا(6) مى باشد که هیچ منطقى را به جز منطق زور نمى شناسد.
وى به احتمال زیاد یکى از اعضاء، یا دستِ کم یکى از حامیان گروه هاى تروریستى است که وجودش براى جهان و جهانیان مضر مى باشد و باید با حمله اى پیش دستانه، او و دوستانش را مورد تعقیب قرار داد، تا سال ها کشور محل استقرارش را اشغال نمود، منابع ثروت آنجا را به یغما برد و مهم تر آنکه مردم بى گناه و غیرنظامى آن منطقه؛ اعم از کودکان، زنان و سالخوردگان را نیز در راستاى زایمانى دردناک! براى تولد »لیبرال دموکراسى« با سلاح هاى فوق مدرن و غیرمتعارف، قتل عام کرد. و تازه به هیچ کس هم نباید اجازه داد که حتى اندکى نسبت به اینکه همه این اقدامات از سر خیرخواهى، با نیت بشر دوستانه و تنها به جهت دفاع از حقوق بشر و اهداى آزادى و مردم سالارى به ملت ها صورت مى گیرد، تردید نماید.
این ها خلاصه و نمونه اى گویا از معیار استکبار جهانى و غرب به رهبرى ایالات متحده آمریکا در تشخیص جریان هاى معتدل و تندرو و همچنین چگونگى برخورد با دسته دوم؛ یعنى افراطى ها و تندروهاست و همین معیار و روش برخورد که از افراطى ترین و بى شرمانه ترین جلوه هاى قلدرى در تاریخ بشر است، در طى سالیان متمادى به روشنى هر چه تمام تر و در جلوى چشم جهانیان و در منطقه ژئو استراتژیک خاورمیانه به اجرا گذاشته شده است تا همگان بیش از پیش با قرائت آمریکایى از برقرارى »اعتدال«(7) و مبارزه با افراط و تندروى آشنا شوند.
در واقع ما در اینجا با بروز یک مفهوم ظالمانه جدید در عالم سیاست و البته متناسب با نظم و نظام نوینى که آمریکاییان به خیال خام خویش براى جهان طراحى کرده اند(8) مواجه هستیم که مى توان از آن با عنوان »اعتدال آمریکایى« یاد کرد. تعبیرى که مى تواند به سرعت، اصطلاح »اسلام آمریکایى« را تداعى کند و به ذهن انسان متبادر سازد.

از اسلام آمریکایى تا اعتدال آمریکایى

همان گونه که مى دانید، یکى از تعبیرهایى که پس از انقلاب اسلامى، وارد فرهنگِ سیاسى جمهورى اسلامى ایران و شاید حتى وارد فرهنگ لغات سیاسى جهان شد، تعبیر »اسلام آمریکایى« بود.
این اصطلاح بیانگر قرائتى از اسلام است که مطابق دیدگاه هاى لیبرالیستى یا متناسب با امیال و اهداف امپریالیستى و استکبارى تنظیم شده باشد. در حقیقت، اسلام آمریکایى، اسلام کاپیتالیستى و سرمایه سالارى است که محرومان و پابرهنگان در آن محلى از اِعراب ندارند و در آن به عوض مبارزه با پدیده فقر با فقرا بى مهرى مى کنند.
این اسلام، اسلام اشرافیت خواهى، رفاه زدگى، تجمل گرایى و شکم پرستى است؛ اسلام مرفهین بى درد(9)؛ اسلامى که مسلمانانش مى توانند چهره مسکین و یتیم و اسیر را از همان پشت در، از طریق آیفون تصویرى ببینند و در را برایشان باز نکنند تا آنها هیچ گاه فرصت مطرح کردنِ نیازهایشان را نیابند؛ اسلامى که اسراف کاران و تبذیرگران را برادران شیاطین نمى داند؛ اسلامى که در آن با مال به دست آمده از راه دزدى و رشوه خوارى و گران فروشى و احتکار و رانت خوارى و... هم مى توان حج - اعم از حجة الاسلام و یا حج مستحبى - به جاى آورد.
اسلام آمریکایى، اسلامى است که تنها در درون مسجد و بر روى سجاده معنا دارد، نه در عرصه زندگى اجتماعى بشر؛ اسلام جدایى دین از سیاست؛ اسلام التقاط؛ اسلامى که در آن بین »شعار« و »عمل« هیچ نسبت و رابطه اى برقرار نیست، مگر بى ربطى و دوگانگى؛ اسلامى که اخبار رسانه هایش به مصداق آیه شریفه قرآن: »إن جائکم فاسق بنبإ فتبیّنوا...«(10) تنها پس از تبیّن قابل پذیرش هستند؛ اسلامى که ایمانِ به آن جنبه تاریخى دارد و قرآنش از سطح الهامات شاعرانه فراتر نمى رود؛ اسلامى که مى توان خود را باورمند به آن نامید و در عین حال علیه خدا راهپیمایى به راه انداخت؛ اسلامى که در آن، فقط سخن از انتظار بشر از دین است، نه تکالیف انسان در برابر خدا.
در چنین اسلامى، هیچ تنافى و تنافرى میان »صلات« و »فحشا و منکر« وجود ندارد؛ اسلامى که متدینان به آن مى توانند سازمانى با عنوان »همجنس بازان مسلمان«(11) تأسیس نمایند. اسلامى که پیروانش مى توانند هر صبح و شام صدایشان را به گفتن ذکر »الله اکبر« بلند کنند، اما در همان حال، هر قدرتى، به ویژه ابرقدرت هاى نظامى و اقتصادى در عرصه بین الملل را از خدا بزرگ تر و تواناتر بدانند و آنقدر که نسبت به قدرت هاى مادى پرهیزگار باشند، در برابر پروردگار عالم، تقوا نداشته باشند.
اسلامى که در آن یا بزرگداشت یاد و خاطره قیام و نهضت حسینى از اساس مورد انکار و تمسخر قرار مى گیرد و یا از آن طرف، نوعى از عزادارى تبلیغ و مورد جانبدارى و حمایت قرار مى گیرد که هیچ ثمرى ندارد، جز وهن مذهب و شادى دل یزید!؛ این اسلام، اسلام کاریکاتورى و اسلام افراط و تفریط است؛ اسلام دل به خواهى؛ اسلام هوا و هوس؛اسلام »نؤمن ببعض و نکفر ببعض«(12).
اسلامى فاقد عدالت محورى و ظلم ستیزى؛ اسلامى که اجازه مى دهد بى هیچ دغدغه، هم شریک دزدباشى و هم رفیق قافله؛ اسلامى که میان خدا و خرما جمع مى کند؛ اسلامى که در آن همزمان هم مى توان عزادار حسین(ع) بود و هم همدست یزید؛ اسلامى که مسلمانانش مى توانند با آغوش باز از رئیس جمهور جنگ طلب، جنایت کار و اسلام ستیز ایالات متحده استقبال کنند، به سخنانش با تمام وجود، گوش بسپارند، با او جام شراب بنوشند، در عید فطر، با خوشحالى، از او پیام تبریک دریافت نمایند و پس از آن هم با وجدانى آسوده و قلبى آرام! نماز عید را به پا داشته، عمره مستحبى به جاى آورند.
اسلامى که در آن، امر به معروف و نهى از منکر اگر انجام شود فقط نسبت به امور و موارد جزئى، سطحى و کم اهمیت انجام مى شود و تازه در همان موارد هم حتى با رعایت تمامى حدود و شرایطاش باز دخالت در حریم خصوصى افراد است و در نتیجه امرى زشت و ناپسند تلقى مى گردد؛ اسلامى که با جهاد رابطه اى ندارد؛ اسلامى که همان طور که لیبرال ها معتقدند، در آن به جاى حق و باطل، نفع و ضرر شخصى، اصالت یافته باشد؛ و... .
و سرانجام آنکه، اسلام آمریکایى، اسلامى است که نه تنها هم غربى ها با آن دشمنى و عداوتى ندارند، بلکه حاضرند هزینه تبلیغ و ترویج آن را نیز با جان و دل بپردازند، هم فرنگى مسلکان و متجدد مآبان، بخش هاى زیادى از آن را به شدت مى پسندند و با آب و تاب مورد تعریف و تمجید قرار مى دهند و هم متحجران، عملاً با بسیارى از قسمت هاى آن، مشکل جدى، قابل توجه و آزاردهنده اى! ندارند.
مفهوم و اصطلاح »اسلام آمریکایى« بدان جهت مطرح و مورد تبیین و تأکید قرار گرفت که هشدار و بیدارباشى باشد تا هر پیام و ندایى که به نام اسلام و قرآن برخاست را نمى توان به عنوان اسلام اصیل و راستین و یا به اصطلاح، به عنوان »اسلام ناب محمدى« تلقى به قبول نمود، بلکه نخست باید با بررسى هاى ژرفکاوانه از تطابق آن پیام با حقیقت اسلام و اسلام حقیقى، اطمینان حاصل کرد، سپس بدان ندا لبیک گفته، پاسخ مثبت داد.
برهمین قیاس و با دغدغه اى نظیر آن مى توان اعتدال را نیز به »اعتدال اسلامى« و »اعتدال آمریکایى« - و البته اعتدال هاى دیگر - تقسیم نمود.
اعتدال آمریکایى؛ یعنى تسلیم محض و فرمانبردار بى چون و چرا بودن در مقابل منویات و خواسته هاى کاخ سفید و یا به بیان روشن تر و صریح تر و البته زننده تر و گزنده تر باید گفت: آمریکایى ها کسى را معتدل و میانه رو و در نتیجه معقول، منطقى و انعطاف پذیر! مى خوانند که در مقابلشان کاملاً »رام« باشد تا افسار او را به هر سویى که کشیدند بدون ذره اى مقاومت به همان سو برود!

پی نوشت ها :

www.malekzadeh.org
.Hegemony .1
.Moderate .2
.Fanatic .3
.Extremist .4
.Radical .5
.Fundamentalist .6
.Modernation .7
.New World Order .8
9. پاره اى از تعابیر به کار رفته در متن، عیناً برگرفته از پیام ها و سخنرانى هاى رهبر فقید انقلاب اسلامى ایران است. براى نمونه بنگرید: صحیفه امام، جلد 21، صفحات 8، 9، 30، 69، 74، 81، 121 و... .
10. سوره حجرات، آیه 6.
11. نام سازمانى در کشور ایالات متحده آمریکا با عضویت جمعى از معتقدان به اسلام آمریکایى!
12. سوره نساء، آیه 150.

منبع ماهنامه پگاه حوزه شماره 277